پیشگفتار نگارنده:
دفتر برنامه‌ریزی آزمون وکالت اندیشه‌ای بود که از اوایل دوران کارشناسی خویش در ذهن می‌پروراندم و امید داشتم روزی این کار به منصه‌ی ظهور برسد و پس از انتشار کتاب نخست اینجانب تحت عنوان “کلیّات قضا و قضاوت“ قسمتی از این کار را آماده کردم و در نهایت نیز این کار به نتیجه رسید. خدای متعال را شاکرم که توفیق داد اینجانب به عنوان پیشنهادکننده‌ی این دفتر جامع، این مهم را انجام دهم و دفتر برنامه‌ریزی وکالت را برای داوطلبان آزمون وکالت گردآوری نمایم. این دفتر به این شکل و شمایل تاکنون برای رشته حقوق تدوین نشده بود و بنده مفتخرم که مبدِع این اثر باشم که نمونه آن هرگز پیشتر چاپ نشده است و مشابه آن در کتب حقوقی نیست، برای آزمون‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد دفاتر برنامه‌ریزی‌ای پیشتر چاپ شده‌اند که مخصوص دوران دبیرستان یا کارشناسی هستند؛ لیکن اینجانب اندیشیدم که چرا داوطلبان آزمون وکالت چنین دفتری را پیش روی نداشته باشند و به راحتی از آن استفاده ننمایند، همان‌طور که همه می‌دانیم داوطلبان آزمون وکالت سیل عظیمی هستند که همه ساله نیز بر تعداد آنها اضافه می‌شود؛ لذا کتاب پیش روی همواره مورد کاربرد و استفاده داوطلبان آزمون وکالت می‌باشد. این کتاب بیشتر بر مبنای جداول شکلی گردآوری شده است و مابین این مطالب نیز نکات آموزشی و روان‌شناسی و… نیز ارائه و پیشنهاد می‌گردد که از نظر اینجانب بسیار ضروری و مفید می‌باشند. کتاب پیش روی بر مبنای مدت زمان 30 هفته یعنی هفت ماه و نیم گردآوری شده است که مطابق نظر تمام اساتید و متخصصان آزمون وکالت این مدت زمان برای مطالعه جهت آزمون وکالت کفایت می‌نماید. ولی چنانچه شما بنا بر دلایلی قصد دارید زمانی بیش از این را صرف این آزمون نمایید، ما نیز شما را تشویق می کنیم و می‌توانید پس از اتمام دفتر اولتان، دفتر دوم را تهیه کرده و آن را پُر نمایید. داوطلب در این دفتر از دیدگاه ما داوطلبی است که نهایتاً شغل او دانشجو بودن است و مثلاً هفته‌ای چهار روز بیشتر کلاس ندارد. پس چنانچه شما داوطلبی شاغل هستید که فرصت کمی برای مطالعه جهت آزمون وکالت دارید به شما نیز پیشنهاد می‌نمایم که اگر می‌توانید دو برابر مدت این دفتر برنامه‌ریزی کنید و دو دفتر تهیه نمایید و مطالعات خود را به خوبی با برنامه‌ریزی پیش ببرید. برای داوطلبانی که یا فارغ‌التحصیل هستند و یا دانشجو هستند نیز پیشنهاد می‌کنیم که مطابق همین دفتر پیش بروند، طبق برنامه‌ریزی ما شما بایستی از ابتدای سال شمسی هر سال شروع نمايید و برای مطالعه برای آزمون وکالت که برای خانواده و آینده‌ي شغلی بسیار مهم است تلاش كنيد. لذا امیدواریم که پس از گرفتن این دفتر برنامه‌ریزی از ابتدای سال شروع نمایید به تلاش و کوشش و حتماً نیز در آزمون‌های آزمایشی معتبر شرکت نمایید. سایر نکات راجع به آزمون و نکات آموزشی و همچنین نکات عمومی و روان شناسی ما بین جداول هفتگی خواهند آمد که توصیه می‌گردد حتماً مطالعه نمايید و از آنها بهره ببرید، در اینجا بر خود لازم می‌دانم که از مدیریت محترم انتشارات خرسندی تشکر نمایم که همواره از جوانان وایده‌هایشان حمایت می‌نمایند و به طور حرفه‌ای کار می‌کنند. از تمامی عزیزانی که بنده را در به ثمر رساندن این کار یاری کردند تشکر می‌نمایم. این دفتر را تقدیم می‌کنم به تمامی تلاشگران در راه علم و دانش كه همواره به دنبال حقايق هستند و تقديم به تمامي وكلاي آينده‌ي اين مرز و بوم كه اميدوارم در راه حق كم نگذارند.
ژاپنی ها یک ضرب المثلی دارند که می‌گویند اگر یک کاری را قبل از تو کسی انجام داده است شاید تو نیز بتوانی آن را انجام دهی ولی اگر کاری هست که پیش از تو کسی آن را انجام نداده است تو بایستی آن کار را انجام دهی و ثمره‌ی این ضرب المثل را به وضوح می‌توان در پیشرفت‌های کشور ژاپن مشاهده نمود.
با آرزوی توفیقات روزافزون شما
محمد مهاجری
1/5/1394
معرفی و راهنمای استفاده از دفتر:
دفتر برنامه‌ريزي وکالت که هم اکنون پیش روی شماست باید بدانید که از روز اول شروع به مطالعه تا روز آزمون وکالت بایستی که همراه شما باشد و همواره در کیف شما و روی میز شما باشد؛ چرا که شما گزارش عملکرد خود را در این دفتر ثبت می‌نمایید و این مسئله به لحاظ علم روان‌شناسی ثابت شده است که ثبت فعالیت‌ها و یادداشت برنامه‌ها باعث می‌شود که امور شما منظم باشند و همچنین شما می‌توانید هر زمان که خواستید به گذشته خود بازگردید و ببینید چه عملکردی داشته‌اید و اگر هم کم کاری‌ای داشته‌اید؛ یادداشت آنها باعث می‌شود که شما به خاطر آورید که بایستی با پُر کاری در هفته‌های آتی کم کاری پیشین را جبران نمایید. از شما می‌خواهم هیچ هفته‌ای را خالی نگذارید و هیچ روزی را نیز بدون مطالعه نگذارید. اگر هم احیاناً روزی پیش آمد که مطالعه نداشتید برای تنبیه خودتان داخل جدول آن روز و خدای ناکرده آن هفته یک صفر بزرگ با خودکار قرمز بگذارید تا هروقت بازگشتید به آن هفته در شما انگیزه‌اي ايجاد شود که كم كاري‌ها را جبران نمایید و باور کنید که این جبران‌ها هستند که باعث می‌شوند شما موفق باشید و این‌طور هم تصور نشود که اگر حالا یک روز مثلاً خالی شد یا یک هفته بسیار کم خواندید دیگر باید قید آزمون وکالت و قبولی را بزنید. اصلاً این‌گونه نیست. فقط ما از شما می‌خواهیم که سعی کنید هرگز روز یا هفته‌ای خالی نداشته باشید و اگر ناخواسته پیش آمد یادتان بماند که باید هفته‌های آتی را پُر کارتر طی کنید تا جبران گردد. باز هم می‌گویم روی جبران‌ها خیلی حساب باز کنید.
برای یادگیری استفاده از این دفتر نکاتی هستند که لازم می‌دانم اشاره کنم؛ هرچند استفاده از این دفتر بسیار آسان است ولی بایستی راهنمای استفاده صحیح نیز گفته شود تا منظور گردآورنده واضح باشد. در صفحات آینده شما اولین جدولی را که مشاهد می‌کنید جدول برنامه‌ريزي آزمون وکالت هست که مهم‌ترین بخش این دفتر می‌باشد. در این جدول در قسمت افقی روزهای هفته ذکر شده‌اند و در قسمت عمودی نیز اسامی دروس آمده‌اند که شما برای آزمون وکالت بایستی مطالعه کنید و دقیقاً هم همان دروسی هستند که در دفترچه‌ی آزمون وجود دارند. شما طبق روز هفته و طبق درس مورد نظر میزان ساعتی را که مطالعه نموده‌اید وارد می‌کنید. (توصیه: این کار را حتماً با خودکار انجام دهید و از مداد استفاده نکنید؛ زیرا نوشته‌هایی که با مداد هستند به مرور زمان یا کم رنگ می‌شوند و یا قابل پاک کردن هستند. ممکن است شما یک هفته چون عملکرد خوبی نداشته‌اید؛ راغب شوید که عملکردتان را پاک نمایید. ولی به شما می‌گویم که این کار اشتباه است. پس حتماً با خود کار بنویسید.)
در قسمت چپ این دفتر ستونی به اسم نوع مطالعه که سه قسمت شده است: تشریحی، تستی و کمکی وجود دارد. توضیح: منابع آزمون وکالت غالباً تشریحی هستند و تست هم در آنها بسیار مهم است که می‌توان از حدود یک ماه پس از آغاز مطالعه شروع به تست زدن کرد و یا پس از سه ماه شروع به تست زدن ارزیابی خودتان کرد. لذا شما مثلاً اگر در هفته 7 ساعت حقوق مدنی خوانده‌اید می‌بایست که اگر 2 ساعت را تستی خوانده‌اید، آن را جلوی درس حقوق مدنی در ردیف دوم بنویسید. چنانچه به جدول دقت نمایید تمام دروس سه ردیف هستند که ردیف اول تشریحی و ردیف دوم تستی و ردیف سوم هم کمکی است که منابع دست دوم محسوب می‌شوند. مثلاً شما کتابی را می‌خوانید که منبع اصلی نیست؛ ولی برای آزمون مفید است مانند کتب خلاصه مباحث، نمودار محور و سایر کتب. آنها را نیز در ردیف سوم یادداشت نماييد.
در ردیف افقی پس از پایان روزهای هفته جمع ساعات به تفکیک دروس آمده است که این قسمت نیز برای نشان دادن عملکرد شما بسیار مفید است. برای نمونه ممکن است که شما در طول هفته که مطالعه می‌کنید؛ مثلاً درس آیین دادرسی کیفری را بیشتر از همه بخوانید. اگر این جدول را پُر نمایید متوجه می‌شوید که شما اشتباه کرده‌اید چون مثلاً درس حقوق مدنی و درس آیین دادرسی مدنی در آزمون وکالت از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردارند چون ضریب آنها سه می‌باشد؛ پس طبیعتاً شما بایستی وقت بیشتری را روی این دروس بگذارید و از طریق این ستون همواره امکان کنترل تقسیم‌بندی ساعاتتان ممکن می‌باشد و پس از یک یا دو هفته شما کم کم متوجه خواهید شد که ذهن شما به طور خودکار درس‌ها را به اندازه می‌خواند، یا مثلاً درس اصول فقه هرچند ضریبش بالا نیست؛ لیکن چون غالب داوطلبان در این درس ضعیف هستند می‌طلبد که شما روی این درس به درستی سرمایه‌گذاری کنید و به ویژه ساعات بیشتری را به تست زدن این درس اختصاص دهید چرا که در درس اصول فقه، مطالعه تشریحی صرف خیلی کمک کننده نیست و داوطلب می‌بایستی حتماً با مسائل و مباحث تستی مواجه شود تا به مرور بداند که چطور باید بخواند تا اینکه در آزمون اصلی موفق باشد. راجع به سایر دروس نیز چنانچه توضیحی باشد متعاقباً ارائه می‌شود.
توضیح پایانی راجع به اولین جدول اینکه در قسمت جمع هفته که در قسمت پایانی از ستون عمودی آمده است، شما کادرهای خالی روبرو و زیر هر روز مجموع ساعات مطالعه خود را می‌زنید و در نهایت نیز جمع ساعات کل هفته است که آن را نیز پایان روز جمعه هر هفته تکمیل می‌نمایید و این امر به شما این قابلیت را می‌دهد که هر هفته به فکر پیشرفت باشید و این انگیزه را داشته باشید که اگر مثلاً هفته پیشین 45 ساعت مطالعه داشته‌اید آن را به 50 ساعت یا بیشتر ارتقا دهید و هر هفته در اندیشه‌ی پیشرفت باشید و اگر هم هفته‌ای مثلاً 20 ساعت مطالعه داشته‌اید برای دو هفته بعدی یا سه هفته بعدی تلاش نمایید که آن کم کاری را جبران نمایید و مثلاً سه تا 10 ساعت در طی سه هفته اضافه کاری نمایید تا آن هفته جبران گردد حال تصور کنید شما بدون دفتر برنامه‌ريزي برای آزمون وکالت بخوانید. این‌گونه شما اصلاً یادتان نمی‌ماند که آیا کم کاری داشته‌اید یا در کدام هفته چقدر مطالعه کرده‌اید که بخواهید جبران کنید. شاید پاسختان این باشد که حدودی و حسی متوجه می‌شوم چقدر کم خوانده‌ام ولی پاسخ بنده این است مثلاً یک شیشه‌بُر بسیار با تجربه هم برای ساختن شیشه متوجه می‌شود که بایستی مثلاً برای فلان پنجره شیشه‌ي چند در چند بزند اما همواره از متر خود استفاده می‌نماید؛ چون در کارهای حسی و حدسی هر چقدر هم تجربه‌تان بالا باشد و اصلاً بفرمایید 5 سال است که پشت سرهم در آزمون وکالت یا آزمون‌های دیگر شرکت می‌کنید؛ باز هم مانند همان شیشه‌بُری هستید که هرچند 20 سال است کارش این است اما بازهم از متر خودش استفاده می‌نماید و متر شما داوطلب عزیز نیز میزان ساعات مطالعه‌تان در هفته است.
و امّا جدول دوم، این جدول، جدول ِارزیابی هفته است که شما بایستی آن را پُر نمایید. ابتدای این جدول تکراری است که در جدول اول هم وجود داشت و آن ساعات مطالعه در کل هفته است که دلیل تکرار آن این مسئله است که چون جدول اول کمی شلوغ است و پس از مطالعه شما پُر می‌شود از اعداد و ارقام شاید بازگشت شما و نگاه به ساعات مطالعه در کل هفته سخت باشد یا اینکه ذهن شما را مشوّش کند و عوامل دیگر. به این خاطر شما در جدول دوم ابتدا ساعات کل هفته را قيد مي‌كنيد. سپس نکات مثبت قسمت پایین‌تر هست که به لحاظ علم روان شناسی شما می‌بایست ابتدا نیمه‌ی پُر لیوان را ببینید و به نکات مثبت خودتان توجه نمایید. این کار باعث می‌شود بسیار روحیه بگیرید. البته تلاش کنید واقعیت‌ها را بنویسید و به جای مثبت‌نگری مبادا رویاهایتان را وارد کنید. مثلاً در نکات مثبت شما می‌توانید بنویسید تمرکز بیشتر روی مطالب یا مثلاً تست زدن‌های به موقع پس از مطالعه‌ي مطالب یا اینکه ساعات مطالعه‌ي قوی به لحاظ کمّی و یا اینکه مثلاً این هفته کیفیّت مطالعه شما بهبود پیدا كرده بود یا هر نکته‌ي مثبت دیگری که به شما انرژی مثبت دهد تا برای هفته‌های بعدی با اقتدار به کارتان ادامه دهید. توجه کنید شما بایستی نکات مثبت را هر هفته حفظ و تقویت نمایید و آنها را در هفته‌هایتان به اصطلاح تکرار نمایید که دائمی باشند.
و اما راجع به ردیف بعد، که نکات منفی می‌باشد. حالا نوبت به کاستی‌ها وضعف‌های کارتان رسید. ببینید کجای کارتان مشکل دارد؟ مثلاً درس‌های ضریب بالا را خیلی کمتر خوانده‌اید تا درسی را که ضریب یک دارد. این را حتماً بنویسید. بنویسید که مثلاً ساعات مطالعه‌ام 10 ساعت بود یا این هفته تمرکزم روی مطالب پایین بود یا اصلاً تست نزدید یا اینکه نکته‌ها را خوب حفظ نکرده‌اید. خلاصه هر نکته‌ي منفی‌ای را که فکر می‌کنید باید بنویسید تا بدانید که کدام عملکردتان منفی و مضر بوده است و باید اصلاح گردد را بنويسيد.
ردیف بعد، راه‌حل‌های رفع نکات منفی است. در این ردیف که تکمله‌ی ردیف پیش است شما برای خودتان ارائه‌ي راه‌حل می‌کنید این یک بار را خودتان پزشک خودتان هستید و شک نکنید بر خلاف سایر موارد در این مورد این تنها خودتان هستید که می‌توانید نسخه‌ی درمان خودتان را بپیچید و در هفته‌های بعد شاهد باشید که مشکلتان حل شده است. پس این ردیف را حتماً جدی بگیرید. روان شناسی ثابت کرده است که کسانی که برای نقاط ضعف خود برنامه می‌ریزند و در پی درمان آن راه می‌افتند غالباً اکثر نکات منفی آنها اصلاح می‌شود. پس این ردیف واقعاً مفید است.
و اما ردیف پایانی برنامه‌ها و راهبردهای هفته‌های بعد هستند. حالا شما بعد از نوشتن نکات مثبت و منفی خودتان در پی این هستید که مثلاً راهبردی جدید را پی بگیرید که برای هفته‌های آتی به پیشرفت شما کمک کند. این ستون به شما کمک می‌کند که بدانید که هفته‌ی بعد بایستی چه کار کنید تا اینکه موفق باشید. به عنوان نمونه شما می‌توانید در این ردیف بنویسید برای هفته‌ي بعد راهبرد و استراتژی من این است که بیشتر تست محور باشم مثلاً در درس حقوق مدنی یا مثلاً در درس تجارت بیشتر تشریحی و کتاب محور باشم و این راهبردها برای هر شخصی متفاوت است. ممکن است داوطلب (الف) در درس اصول فقه آن قدر قوی باشد که راهبردش فقط تست باشد و او نیازی به مطالعه تشریحی نداشته باشد و ممکن است داوطلب (ب) دقیقاً برعکس داوطلب (الف) باشد و آن‌قدر که در درس اصول فقه ضعیف است بایستی راهبرد او در مثلاً ده هفته آغازین فقط مطالعه تشریحی باشد و تست قسمت کمی را در بر بگیرد. پس دقت کنید که راهبردها کاملاً شخصی هستند و خودتان بایستی آن را پُر نمایید.
و اما جدول پایانی، ارزیابی ماهیانه که فقط در انتهای دفتر برنامه‌ريزي هست و نحوه‌ی استفاده از آن به این صورت است که در دردیف عمودی این جدول ماه‌های یک سال ذکر شده‌اند و در ردیف افقی دروس امتحانی آزمون وکالت آمده‌اند. شما پس از پُر کردن چهار هفته از جدول برنامه‌ريزي وکالت و به پیوست آن جدول ارزیابی هفته بایستی بروید به انتهای دفتر و بنویسید که در ماه اول مثلاً فروردین ماه برای نمونه درس حقوق مدنی را چند ساعت خوانده‌اید. فایده‌ي این جدول هم همان مطلبی است که پیش تر راجع به تقسیم‌بندی زمان و اختصاص زمان مناسب به هر درس گفته شد واین ارزیابی ماهیانه به شما نشان می‌دهد که در ماه فروردین بسیار خوب زمان‌ها را بین دروس بسته به اهمیت آنها و یا سطح تسلّط شما بر آن دروس تقسیم کرده‌اید یا خیر؟ پس این جدول را هم بسیار جدی بگیرید.
نکات تکمیلی و روان شناسی راجع به آزمون هم بین هفته‌ها به تناسب می‌آیند که خواندن آنها باعث پیشرفت بیشتر شماست.
توجه: جملات بالای صفحات که خود بنده آنها را انتخاب کرده‌ام جملاتی هستند که در برخی صفحات گنجانده شده‌اند و یا اینکه شاید به ندرت ضرب المثل باشند. مطالعه این جملات به شما انرژی برای حرکت می‌دهد. ضمناً پیشنهاد می‌کنم برای هر هفته یک جمله هم خودتان بنویسید. بنده خودم همین کار را در دوران کنکور انجام می‌دادم و بسیار هم مفید بود مثلاً خودتان بالا یا پایین جدول هر هفته قلم بزنید که مثلاً من می‌توانم دنیا را تغییر دهم اگر خداوند من را همراهی کند یا اینکه شک ندارم که موفقیت از آن من است اگر تلاش کنم یا هرجمله ی دیگر اینها برایتان بسیار مفید است.
همچنين در اين مسير فارغ از موضوعات روان‌شناسي مي‌توانيد با توكل به خداي متعال به مطالعه‌ي قرآن بپردازيد و از ادعيه‌ي مربوطه مانند دعاي مطالعه و تقويت حافظه استفاده نماييد و همچنين از گنجينه‌ي بسيار ارزشمند كلام معصومين (سلام الله عليهم) بهره‌مند شويد.
