ممکن است دادگاه این موضوع را نپذیرد، زیرا شاهد باید نوعی بی‌طرفی داشته باشد که ممکن است در این شکل مشاهده نشود. بنابراین داشتن سیاهه جزو لوازمی است که برای استرداد جهیزیه باید وجود داشته باشد.

درست است، این سیاهه‌ای که فرمودید باید دارای امضای افراد خاصی باشد. از لحاظ حقوقی، به نظر من صرفاً امضای زوج کفایت می‌کند. اما از لحاظ عرفی، خانواده‌های هر دو طرف، یعنی خانواده زوجه و خانواده زوج، معمولاً این سیاهه را امضا می‌کنند. اصولاً چیزی که ما نیاز داریم، امضای زوج است، زیرا این امضا به معنای تحویل گرفتن این لوازم است. ما می‌خواهیم بعداً از آقا مطالبه کنیم که شما این وسایل را به ما پس بدهید، در حالی که اگر هیچ سندی نداشته باشیم که نشان دهد این اقلام به آقا تحویل داده شده و در منزل مستقر شده‌اند، چگونه می‌توانیم از او درخواست کنیم؟

این سیاهه باید در دو نسخه تهیه شود، درست است آقای مهاجری؟
بله، بله، بسیار ممنون.

اگر در همین زمان اختلاف خانم بخواهد جهیزیه‌اش را از منزل همسر خارج کند، آیا این امکان وجود دارد و ممکن است به مشکل بربخورد؟ این سؤالی است که بسیاری از زوج‌ها و زوجه‌ها از ما می‌پرسند.

ببینید، اصولاً تعهد و تکلیف انفاق، یکی از آن‌ها همین مسکن است که بر عهده زوجه قرار دارد. خانم به‌طور کلی کلید منزل را دارد، یعنی می‌تواند به منزل مراجعه کند. زن‌ها از ما سوال می‌کنند که اگر همسر آن‌ها در منزل حضور نداشته باشد و ما در دوران اختلاف قرار داشته باشیم، آیا می‌توانند در آن زمان به منزل مراجعه کرده و جهیزیه خود را بردارند؟

پاسخ این است که هیچ ایرادی ندارد، زیرا خانم در واقع چیزی را که متعلق به خودش است، خارج می‌کند و مانعی از جهت بردن جهیزیه در این فرض وجود ندارد.

اما می‌خواهم به لحاظ عملی اشاره کنم که گاهی اوقات، چون جهیزیه مربوط به سال‌های قبل است، بسیاری از اقلام مستهلک و یا جابجا شده‌اند. برای مثال، ممکن است تلویزیون بعداً توسط آقا تایید شود یا فرش‌ها و مبلمان بعد از چند سال عوض شده باشند.

یک اشتباهی که خانم‌ها مرتکب می‌شوند این است که این اقلام را نیز با خود می‌برند و در واقع آقایان ممکن است به شکایت بپردازند و موضوع را به سرقت یا خیانت در امانت متهم کنند.

بنابراین، ضمن اینکه این کار ایرادی ندارد، ولی باید با دقت زیادی انجام شود. لوازم شخصی آقا یا اسناد و مدارک او نباید از منزل خارج شود، وگرنه ایشان می‌تواند شکایت خیانت در امانت کند.

سؤال این است که آیا زوج (یا فرد) می‌تواند در زمان اختلاف، قفل درب منزل را عوض کند؟
پاسخ این است که اگر قفل درب منزل توسط آقا عوض شود، او به عنوان اینکه مسکن مهم‌ترین رکن نفقه محسوب می‌شود، ممکن است به ترک انفاق متهم شود. زیرا خانم به هر حال نیاز به خوراک، پوشاک، و مسکن دارد.

در اینجا، خانم می‌تواند از طریق گزارش به کلانتری یا تأمین دلیل که از طریق شورای حل اختلاف انجام می‌شود، اثبات کند که به منزل مراجعه کرده، ولی به دلیل عوض شدن قفل درب، نتوانسته وارد شود. در واقع، او می‌تواند از آقا به اتهام ترک انفاق شکایت کند و اگر گزارشی از نیروی انتظامی یا تأمین دلیل شورای حل اختلاف داشته باشد، احتمال اینکه نتیجه‌گیری مثبتی داشته باشد زیاد است.

پس به آقایان اساساً توصیه نمی‌شود که قفل درب منزل را عوض کنند، مگر اینکه خانم بخواهد جهیزیه خود را خارج کند. در این صورت، باید با دقت‌هایی که عرض کردم، این کار را انجام دهند.

توصیه نهایی به عنوان یک مشاور و وکیل این است که وقتی به اختلاف می‌خورند، یک جلسه مشترک برگزار کنند و اگر واقعاً امیدی به ادامه زندگی ندارند، با تنظیم یک صورت‌جلسه در حضور هر دو طرف و خانواده‌هایشان، جهیزیه را از منزل خارج کنند تا از بروز چالش‌های بیشتر جلوگیری شود. به هر حال، آقا نمی‌تواند جهیزیه را پیش خود نگه دارد.

تکلیف جهیزیه مستهلک

درست است، آقای مهاجری، شما فرمودید که ممکن است مقداری از جهیزیه طی سال‌ها مستهلک شود. تکلیف بازپس‌گیری این موارد چیست؟ آیا فرد نمی‌تواند اقلام جدیدی که خریداری شده‌اند را خارج کند یا می‌تواند جایگزین آن‌ها را بردارد؟
این سؤال بسیار خوبی است و نیاز به توضیح دارد.

ببینید، در انتخاب اقلام باید این تصور را داشته باشید که من در منزل هستم و از فرش، یخچال و تلویزیون استفاده می‌کنم. حال اگر تلویزیون، مثلاً ال‌سی‌دی، بسوزد یا خراب شود، من که استفاده‌کننده بوده‌ام و از آن انتفاع برده‌ام، قصور یا تخطی نکرده‌ام. یعنی من آن‌ها را نشکستم.

آیا من آن‌ها را خراب نکردم؟ یا به خاطر نوسان برق یکی از یخچال‌ها سوخته است؟ اگر من خودم یخچالی بخرم، این یخچال دیگر متعلق به زوج است و اصلاً نمی‌توان آن کالا را بازپس گرفت، زیرا من فقط در انتفاع از آن‌ها بهره‌برداری کرده‌ام و هر یک از این اقلام مستهلک شده و از بین رفته‌اند. بنابراین، مسئولیتی متوجه من نیست که دوباره آن یخچال را بخرم.

این یخچال که برای خانمم خریدم، به عنوان تکلیف خودم برای تأمین نفقه و متعلق به خود زوج محسوب می‌شود؛ بنابراین، حق خارج کردن آن‌ها برای من هست. برخی افراد می‌گویند که یخچال اولیه را من خریدم و این‌ها دیگر همه متعلق به من است. اما این استدلال از نظر حقوقی قابل پذیرش نیست، زیرا مستهلک شدن اقلام به این معنا نیست که مالکیت آن‌ها به شخص خریدار برگردد.

خیلی ممنونم از توضیحاتتان، آقای مهاجری. اگر نکته‌ای در این خصوص باقی مانده است، در خدمت شما هستیم.
نه، من نکته‌ای ندارم.

خیلی ممنونم از شما و امیدوارم که بتوانیم با نکات حقوقی و مواردی که در دادگاه‌ها مطرح می‌شود، به مخاطبان خوب تلویزیون و دانشجویان کمک کنیم و آگاهی حقوقی‌شان را افزایش دهیم. ان‌شاءالله. خداحافظی می‌کنیم. خدانگهدارتان.

خیلی ممنون از همراهی شما، بینندگان عزیز. امیدواریم که زوج‌های کشورمان به هیچ مشکلی برخورد نکنند و در سایه امنیت و آرامش به زندگی خود ادامه دهند. روز بخیر.