انواع دعاوی کیفری + تعریف آن‌ها
در این بخش از سایت دکتر محمد مهاجری ، وکیل پایه یک دادگستری به موضوع « انواع دعاوی کیفری + تعریف آن» پرداخته می‌شود. این در این مقاله به پاسخ سوالاتی مانند تعریف دعاوی کیفری، ویژگی‌های دعاوی کیفری، مراحل دعاوی کیفری، انواع دعاوی کیفری و… پرداخته شده است.
تعریف دعاوی کیفری
دعاوی کیفری به مجموعه‌ای از شکایات و پرونده‌های حقوقی اطلاق می‌شود که در آن فرد (شاکی) از دیگری (متهم) به دلیل ارتکاب جرم شکایت می‌کند. در این نوع دعاوی، منافع عمومی و جامعه نیز دخیل هستند و دولت به عنوان مدعی‌العموم در برخی موارد به نمایندگی از جامعه عمل می‌کند.
ویژگی‌های دعاوی کیفری
- مجرمانه بودن: دعاوی کیفری به اعمالی اشاره دارند که توسط قانون به عنوان جرم شناخته می‌شوند.
- مجازات: در صورت اثبات جرم، متهم ممکن است با مجازات‌هایی مانند حبس، جریمه مالی، یا خدمات عمومی مجازات شود.
- تشخیص جرم: در دعاوی کیفری، باید اثبات شود که عمل متهم طبق قانون جرم است و شرایط لازم برای آن وجود دارد.
- دو طرفه بودن: این دعاوی معمولاً شامل یک شاکی (کسی که از جرم آسیب دیده) و یک متهم (کسی که به ارتکاب جرم متهم شده) است.
مراحل دعاوی کیفری
دعاوی کیفری شامل چهار مرحله اجرایی است که در ادامه به آن پرداخته شده است.
- شکایت: شاکی اقدام به ارسال شکایت به مراجع قانونی می‌کند.
- تحقیق و بررسی: مرجع قضایی تحقیقات لازم را انجام می‌دهد و شواهد و مدارک را بررسی می‌کند.
- محاکمه: اگر شواهد کافی باشند، پرونده به دادگاه می‌رود و در آنجا جلسه محاکمه برگزار می‌شود.
- صدور حکم: پس از بررسی شواهد و شهادت‌ها، دادگاه حکم خود را صادر می‌نماید.
دعاوی کیفری می‌توانند شامل انواع مختلف جرائم همچون قتل، سرقت، کلاهبرداری، و جرائم دیگر باشند.
انواع دعاوی کیفری
دعاوی کیفری به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هر کدام ویژگی‌ها و شرایط خاصی دارند. برخی از مهم‌ترین انواع دعاوی کیفری به صورت زیر هستند:
- دعاوی قتل: شامل قتل عمد و قتل غیرعمد می‌شود.
- دعاوی سرقت: سرقت ساده، سرقت مسلحانه و سرقت از منزل جزء این دسته هستند.
- دعاوی تجاوز: دو دسته تجاوز به عنف و اعمال منافی عفت را شامل می‌شود.
- دعاوی کلاهبرداری: شامل کلاهبرداری رایانه‌ای و کلاهبرداری مالی است.
- دعاوی تشنج و جرم‌های علیه امنیت: انفجار، جنگ و تروریسم از دسته این دعاوی محسوب می‌شود.
- دعاوی مواد مخدر: تولید، توزیع و مصرف مواد مخدر از جمله دعاوی کیفری هستند.
- دعاوی تخلفات مالی: اختلاس و رشوه در دسته تخلفات مالی و از جمله دعاوی کیفری محسوب می‌شود.
- دعاوی اهانت و افتراء: توهین به اشخاص و نشر اکاذیب در این دسته از دعاوی کیفری قرار دارد.
- دعاوی تصادف و خسارت: این دسته از دعاوی کیفری، شامل تصادف‌های جاده‌ای و خسارت‌های ناشی از آن است.
هر کدام از این دعاوی قوانین و مجازات‌های خاص خود را دارند و رسیدگی به آن‌ها توسط مراجع قضایی صورت می‌گیرد.
- محمد مهاجری یک از بهترین وکیل کیفری در تهران است که پرونده‌های زیادی را در این حوزه به ثمر رسانده است. نمونه‌هایی از آن‌ها از طریق این لینک(+) در دسترس است. بارها از این وکیل نمونه برای کارشناسی و پاسخ به سوالات مخاطبین دعوت شده است.
رسیدگی به دعاوی کیفری در کجا صورت می‌گیرد؟
بر اساس ماده ۲۴۹ قانون آیین دادرسی کیفری، دعاوی کیفری در دادگاه‌های مختلف زیر رسیدگی می‌شوند:
دادگاه کیفری یک
این دادگاه‌ها در مراکز استان‌ها تشکیل می‌شوند و به جرایم زیر رسیدگی می‌نمایند:
- جرایم منجر به مجازات اعدام، از جمله زنا محصنه، قتل و لواط در این دادگاه رسیدگی می‌شوند.
- جرم‌هایی که مجازات آن‌ها حبس ابد است.
- جرایم با مجازات قطع عضو و جنایت عمدی علیه تمامیت جسمانی که دیه آن نصف دیه کامل یا بیشتر است.
- جرایمی که مجازات آن‌ها تعزیری درجه سه و بالاتر است.
- جرایم سیاسی و مطبوعاتی نیز در این دادگاه رسیدگی می‌شوند.
دادگاه کیفری دو
این دادگاه به بررسی انواع دعاوی کیفری می‌پردازد، به جز جرایمی که رسیدگی به آن‌ها در سایر دادگاه‌ها انجام می‌شود.
دادگاه نظامی
این دادگاه مختص رسیدگی به جرایم نظامی مرتبط با افسران و ماموران نظامی است. مسائلی مانند بازداشت غیرقانونی در این دادگاه قابل پیگیری است.
دادگاه انقلاب
وظیفه این دادگاه رسیدگی به جرایم خاصی است که شامل موارد زیر می‌شود:
– مسائل مربوط به امنیت داخلی و خارجی کشور
– بغی و محاربه
– جرایم مرتبط با مواد مخدر و قاچاق اسلحه و مهمات
– توهین به رهبران جمهوری اسلامی
– سایر مواردی که تحت شرایط خاص به دادگاه انقلاب ارجاع می‌شود.
دادگاه اطفال و نوجوانان
این دادگاه به جرایمی رسیدگی می‌کند که توسط افراد زیر ۱۸ سال انجام شده است. بر اساس ماده ۱۴۶ قانون مجازات اسلامی، افراد نابالغ دارای مسئولیت کیفری نیستند و بر اساس ماده ۱۴۸ این قانون، باید اقدامات تامینی و تربیتی برای آن‌ها لحاظ شود.
این ساختار به‌دقت طراحی‌شده است تا نوع و ماهیت جرم مورد نظر را به‌طور مؤثری رسیدگی کند و عدالت را در جامعه تأمین نماید.
جمع‌بندی
همانطور که در این مقاله از سایت محمد مهاجری وکیل پایه یک دادگستری خواندید، دعاوی کیفری تنوع زیادی دارند و هرکدام بر اساس نوع جرم و شرایط آن، در نهادهای قضایی مختلف مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. هدف از این دعاوی حفظ امنیت عمومی و جلوگیری از وقوع جرایم بیشتر است.
