وکیل پایه یک دادگستری در مورد بررسی مسئله حقوقی تامین دلیل و کاربرد آن در اثبات دعوا به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو توضیح داد: اگر سازنده ملکی به تعهداتش عمل نکند از طریق تامین دلیل می‌شود اثبات کرد که آن فرد تعهدش را انجام نداده است.
محمد مهاجری، وکیل پایه یک دادگستری، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، در مورد نحوه استناد به دلیل یک دعوا در دادگاه اظهار کرد: عمدتا برای استناد به دلایل یکی از نگرانی‌های شهروندان این است که این دلیلی که من دارم در دادگاه چطور باید ارائه کنم و آیا این دلیل باقی خواهد ماند یا از بین خواهد رفت؟ گاهی طرف مقابل اقداماتی انجام خواهد داد که ممکن است این دلیل از بین برود یا بخاطر اینکه ممکن است تا زمان دادگاه ما سه ماه یا پنج ماه فاصله باشد و در این فاصله شرایطی که ما می‌خواهیم به آن استناد کنید تغییراتی کرده باشد. یکی از نمونه‌های خیلی رایجی که می‌توان مثال زد بحث تصادف یا آسیب رسیدن به اموال است. مثلا وقتی در نتیجه یک تصادف، خودرویی آسیب می‌بیند ما نمی‌توانیم این خودرو را توقیف در پارکینگ نگه داریم تا زمانیکه دادگاه رسیدگی کند تا ببینیم چه خسارت‌های به خودرو وارد شده است.
وی در ادامه گفت: راهکاری که وجود دارد این است که ما تأمین دلیل می‌کنیم و در نتیجه این درخواست، آن دلیل خود را اصطلاحاً حفظ می‌کنیم. مثلا مستأجری یک خانه را برای کاربری مسکونی اجاره کرده است ممکن است بعد از مدتی موجر یا صاحب خانه متوجه شود که این مستاجر دارد از ملک مسکونی استفاده تجاری یا صنعتی می‌کند. در نتیجه آن توافق و قرارداد اجاره‌ای که بین طرفین بوده برهم می‌خورد و می‌شود مستاجر را از آن واحد تخلیه کرد.
مهاجری خاطر نشان کرد: ممکن است برای احراز این موضوع قاضی از ما سوال بپرسد که شما چطور متوجه این موضوع شدید که مستاجر دارد استفاده صنعتی یا تجاری می‌کند و دلیل شما چیست؟
وی ادامه داد: یک راهکار این است که ما دو نفر شاهد می‌بریم. ولی یک کار بهتر این است که ما درخواست تامین دلیل بدهیم. به همراه کارشناس رسمی دادگستری و آن موقعیت مکانی دیده شود، تامین دلیل انجام شود که ما بعدا در پرونده بتوانیم از آن استفاده کنیم.
وکیل دادگستری با آوردن مثالی دیگر تصریح کرد: مثال دیگر پیش فروش آپارتمان است. ممکن است سازنده‌ای تعهد کرده باشد که ملکی را بسازد، ولی در موعد مقرر تعهدات خودش را انجام نداده است. مثلا انشعابات آب و برق و گاز را وصل نکرده است یا یک سری اقداماتی که باید در ساختمان انجام می‌داده مثل نازک کاری‌ها و … را انجام نداده است و ملک آماده تحویل نیست. در چنین شرایطی از طریق تامین دلیل می‌شود اثبات کرد که آن فرد تعهدش را انجام نداده است. دلیل را برای خودمان نگه می‌داریم به صورت رسمی و بعدا از آن استفاده می‌کنیم.
مهاجری در ادامه تشریح کرد: اگر ما می‌خواهیم تامین دلیل انجام دهیم بالاخص تامین دلیل فوری باید درخواست تامین دلیل را از طریق دفاتر الکترونیک قضایی تقدیم کنیم و به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود. یعنی مرجع رسیدگی به این تامین دلیل شورای حل اختلاف است و بعد از آن ما به شورای حل اختلاف مراجعه می‌کنیم و کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود. در معیت کارشناس رسمی مراجعه می‌کنیم به آن مکانی که می‌خواهیم دلیلمان را تامین کنیم تا نمونه برداری و عکس برداری و … شود.
